.اخیرا ممکن است این مطلب به گوشتان خورده باشد که مصرف میوه به دلیل وجود قند فروکتوز، ممکن است باعث کبد چرب شود! اما آیا این ادعا درست است؟ در این مقاله به بررسی مطالعات جدید و رابطه میوه و کبد چرب و ارتباط بین قند فروکتوز و کبد چرب می پردازیم.
قند های موجود در مواد غذایی و میوه ها به 3 صورت گلوکز، فروکتوز و ساکارز وجود دارند. بدن برای تامین انرژی خود قند را تجزیه و از آن استفاده می کند. اما زمانی که ما بیش از اندازه قند مصرف کنیم، بدن اضافه آن را به صورت چربی ذخیره می کند.
ساده ترین قند گلوکز است. ساکارز از قند های ساده گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است. فروکتوز در میوه ها، آب میوه ها، نوشیدنی های شیرین شده با شکر و عسل یافت می شود و به اصطلاح به آن قند میوه می گویند.
گلوکوز می تواند در مغز، ماهیچه و کبد تجزیه و استفاده شود در حالی که فروکتوز تنها در کبد تجزیه می شود. به همین دلیل تصور می شود که فروکتوز بیشتر از گلوکز به کبد آسیب می رساند در حالی که این تفکر کاملا اشتباه است!
تحقیقات جدید نشان می دهد که مشکل واقعی که می تواند به کبد آسیب برساند، مصرف مواد غذایی با قند بالا است. مانند غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین شده با شکر، چاشنی ها، کیک ها، نان های شیرین و آب نبات است، نه مصرف میوه! این در حالی است که مصرف میوه به اندازه نرمال نه تنها باعث کبد چرب نمی شود بلکه باعث بهبود آن نیز می شود زیرا میوه ها حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان و فیبر رژیمی است.
قند فروکتوز در صورتی که به صورت افزوده به مواد غذایی مصرف شود ممکن است به کبد آسیب برساند اما هیچ مطالعه ای ثابت نکرده است که مصرف میوه در حد اعتدال برای کبد چرب مضر باشد.
آیا بین میوه و کبد چرب رابطه ای وجود دارد؟ آیا مصرف میوه کبد چرب افراد را بدتر میکند؟
مطالعات بسیاری بر روی تاثیر مصرف میوه بر روی سلامت افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی انجام شده است. بعضی از مطالعات که رابطه بین میوه و کبد را بررسی کردند، نشان داده اند که افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی در واقع مصرف میوه کمتری نسبت به افراد بدون آن داشتند. محققان بر این باورند که میوه‌ها و سبزیجات به میزان مناسب، می‌توانند به جلوگیری از کبد چرب غیر الکلی کمک کنند. زیرا دارای فیبر و آنتی اکسیدان بالایی هستند و بیشتر از غذاهای شیرین مانند کلوچه ها و نوشابه ها برای بدن سودمند هستند.
در مطالعات دیگر که رابطه بین میوه و کبد چرب را مورد بررسی قرار دادند، متوجه شدند که مصرف میوه ها و سبزیجات به کاهش بروز کبد چرب غیر الکلی کمک می کند. هرچند نمی توان در این مطالعات، مصرف میوه و سبزیجات را به تنهایی و جدا از کل رژیم غذایی افراد، در نظر بگیریم. اما شواهد کلی نشان داده اند که، برای پیشگیری یا کنترل کبد چرب غیر الکلی نباید از مصرف میوه به طور کامل اجتناب کرد، برعکس، خوردن میوه به میزان مناسب برای پیشگیری و کنترل این بیماری در این افراد توصیه می شود. وقتی میوه را از رژیم غذایی خود حذف کنید، تمام ویتامین‌ها، مواد مغذی، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر موجود در میوه را نیز از دست می‌دهید.
مصرف میوه در صورتی خطرناک است که بیش از اندازه نرمال (بیش از 4 میوه کامل در روز) باشد به خصوص اگر از میوه های با قند بسیار بالا مثل انبه، انگور، موز و هندوانه استفاده شود. وجود قند در میوه ها ممکن است کنترل قند خون را در بیماران دیابتی نوع 2 تغییر دهد که ممکن است وضعیت دیابتی فرد را بدتر کند. از طرفی افزایش مقاومت به انسولین و افزایش قند خون بدن را به سمت تبدیل قند اضافی به چربی میبرد که در نهایت ممکن است منجر به کبد چرب شود.
افراد مبتلا به کبد چرب چه بخورند؟
مصرف قند بیش از اندازه در کل رژیم غذایی و نه فقط میوه می تواند خطر بیماری های کبدی را افزایش دهد. قند اضافه در نهایت به چربی تبدیل می شود و در بدن به خصوص کبد ذخیره می شود. بنابراین مصرف مواد سرشار از قند ممکن است باعث آسیب به کبد و کبد چرب شود. بنابر این توصیه می شود که افراد از مصرف مواد غذایی سرشار از قند مانند نوشابه، شیرینی، شکر و انواع کیک و کلوچه خودداری کنند.
رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی باید شامل غلات کامل، سبزیجات، چربی های سالم، آجیل، دانه ها و همینطور میوه باشد.
افراد مبتلا به کبد چرب چه میوه هایی بخورند؟
همانطور که اشاره کردیم این افراد برای داشتن رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم باید در طول روز به میزان مناسب میوه بخورند که این میزان معمولا بین 1 تا 3 وعده میوه در روز است. اما باید توجه داشته باشید برخی از میوه ها قند بسیار بالایی دارند و باید در مصرف آن ها احتیاط کرد.
چند توصیه کاربردی برای مصرف میوه در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی
- از میوه هایی که حاوی فیبر بیشتر، مثل توت ها هستند، استفاده کنید زیرا این میوه ها می توانند با کمک به سوخت و ساز چربی و کلسترول باعث بهبود عملکرد کبد شوند.
- سعی کنید از میوه کامل به جای آب میوه ها و اسموتی استفاده کنید. زیرا آب میوه ها و اسموتی معمولا حاوی مقادیر بیشتر از 3 میوه کامل هستند در نتیجه شما بیش از آنچه که تصور می کنید، میوه کامل می‌خورید. بنابراین قند بیشتری نیز مصرف می‌کنید، که می‌تواند قند خون شما را افزایش دهد.
- اگر به دلیل بیماری کبد چرب غیر الکلی، نگران مصرف کلی قند خود هستید، سعی کنید از میوه کم قند مانند انواع توت ها و ملون، تمشک، توت فرنگی، کیوی، گریپ فروت و آووکادو استفاده کنید. اما این به این معنی نیست که میوه های دیگر را نمیتوانید بخورید بلکه باید از میوه های با قند بالا به میزان کمتری استفاده کنید.
خلاصه
در آخر میتوانیم به این نتیجه برسیم که مصرف بیش از اندازه قند ممکن است با افزایش ذخیره چربی باعث چرب شدن کبد و یا بدتر شدن بیماری کبد چرب شود. اما این میزان قند اگر بخواهد تنها از مصرف میوه به کبد آسیب برساند در صورتی است که فرد در طول روز، بیش از اندازه نرمال (بیش از 4 میوه کامل) میوه مصرف کند و یا از میوه های با قند بالا به مدت طولانی استفاده کند. به عبارت دیگر، کبد چرب به دریافت بیش از حد قند در کل روز و از تمام مواد غذایی بستگی دارد و نه فقط مصرف میوه. از طرفی فیبر و آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها برای بهبود عملکرد کبد بسیار مناسب هستند. بنابراین توصیه می شود افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی هیچگاه مصرف میوه را ترک نکنند و هر روز بین 1 تا 3 میوه کامل مصرف کنند.
https://www.cleaneatingmag.com/clean-diet/disease-prevention/can-you-eat-fruit-with-nonalcoholic-fatty-liver-disease-nafld/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35710164/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30710884/
Therapeutic potential of bioactive phytoconstituents found in fruits in the treatment of non-alcoholic fatty liver disease: A comprehensive review. MP Pathak, K Pathak, R Saikia, U Gogoi, P Patowary… – Heliyon, 2023 – cell.com
https://www.health.harvard.edu/heart-health/abundance-of-fructose-not-good-for-the-liver-heart
